معماری و اصلاح ساختار نظام بانکی کشور در جهت کاهش ناترازی و تقویت منابع مالی

نویسندگان

    وحید شقاقی شهری عضو هیات علمی گروه اقتصاد و بانکداری اسلامی، دانشکده اقتصاد، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران
    شیرین واحدرسولی * دانشجوی دکترای اقتصاد دانشگاه علامه طباطبایی، تهران، ایران shirinvahedi1361@gmail.com

کلمات کلیدی:

نظام بانکی, شرکت سرمایه‌گذاری, تحلیل تاریخی- نهادی, اصلاح ساختار, قانون پولی و بانکی

چکیده

آسیب­شناسی نظام بانکی حکایت از این دارد طی سال‌های اخیر وضعیت ناترازی در برخی از بانک‌ها رو به وخامت گذاشته‌، بطوریکه به گواه آمارهای منتشر شده توسط بانک مرکزی، بخش قابل توجهی از افزایش پایه پولی، نقدینگی و تورم، در نتیجه همین تشدید ناترازی در بانک‌ها بوده و تداوم وضعیت موجود بسیار خطرناک است. بررسی ادبیات بانکی نشان می­دهد بانک‌های جهان در کنار جذب سپرده‌های مردم، خلق پول هم دارند و این منابع جذب‌شده یا خلق شده را در قالب تسهیلات به بخش خصوصی می‌دهند. بخش خصوصی نیز با استفاده از منابع تأمین‌شده از محل بانک‌ها، به سرمایه‌گذاری و بنگاه‌داری می‌پردازد. درحالیکه در اقتصاد ایران، نظام بانکی با یک قاعده پولی و بانکی یکسان، دو نقش متفاوت بانک و شرکت سرمایه­گذاری را با هم ایفا می­کند. ضعف قوانین پولی و بانکی کشور بالاخص ماده 8 قانون بانکداری بدون ربا، به بانک‌ها اجازه داده که به صورت مستقیم به سرمایه‌گذاری بپردازند. به عبارت دیگر، در ایران دو نهاد شرکت سرمایه‌گذاری و بانک با یکدیگر ادغام شده‌اند. بانک‌ها با بهره‌برداری از همین ضعف نهادی (قانونی) و اختیار قانونی که در زمینه سرمایه‌گذاری مستقیم داشته و دارند، به خلق پول و جذب سپرده‌های مردم پرداخته و در حوزه‌های مختلف سرمایه‌گذاری و بنگاه‌داری کرده‌اند. از آنجا که بانک‌ها در امر بنگاهداری تخصص کافی نداشته‌اند، اولاً سپرده­های مردم را در پروژه‌هایی سرمایه‌گذاری کرده‌اند که در نهایت به بن‌بست و انجماد منابع منجر شده است. دوم به دلیل تعارض منافع، بانک‌ها بخش خصوصی را به‌عنوان رقیب خود در نظر گرفته‌اند و در نتیجه تسهیلات موردنیاز را به بخش خصوصی نمی‌دهند و این بخش را تأمین مالی نمی‌کنند. بنابراین چالش نظام بانکی در اقتصاد ایران به این مسئله برمی­گردد که اساساً در کشور، ساختار نظام بانکی معیوب شکل گرفته و نیازمند اصلاحات ساختاری و نهادی و اتخاذ تصمیات سخت برای بازگشت به ریل صحیح است. در مقاله حاضر سعی خواهد شد مبتنی بر روش تحلیل تاریخی و نهادی، تحلیل محتوا و آسیب­شناسی از ساختار نظام بانکی کشور، الگوی گذار تکاملی از وضعیت کنونی به وضعیت مطلوب طراحی و تبیین شده و معماری و اصلاح ساختار نظام بانکی کشور در جهت کاهش ناترازی و تقویت تامین منابع مالی بخش خصوصی صورت پذیرد.

دانلودها

دسترسی به دانلود اطلاعات مقدور نیست.

مراجع

Aghababai, R., & Motavasseli, M. (2006). Pathology of Iran’s banking system from the perspective of institutionalism. Economic Research (Tahghighat-e Eghtesadi).

Aghababai, R., & Motavasseli, M. (2006). Pathology of Iran’s banking system from the perspective of institutionalism. Economic Research Journal (Tahghighat-e Eghtesadi).

Ahmad, Z. (1989, June). The course of Islamic banking. Islamic Banking Journal, 1, 111.

Aljafari, Y. A. (2001). Investment and intermediation in the Islamic economy. King Abdulaziz University Journal: Islamic Economics, 13, 83–89.

Alsuwailim, S. I. (1998). Financial intermediation in the Islamic economy. King Abdulaziz University Journal: Islamic Economics, 10. Riyadh: Al Rajhi Banking Corporation Studies Center.

Amini, H., & Raeis Safari, M. (2005). Efficiency of commercial banks in Iran and institutional factors affecting it. Economic Studies (Jostarhaye Eghtesadi).

Aqababai, R., & Motavasseli, M. (2006). Pathology of Iran’s banking system from the perspective of institutionalism. Economic Research Journal.

Abbaszadeh, H. (2012). Analytical approach to the challenges of Islamic banking in the country’s banking system.

Abdollahi, M., & Mousavian, S. A. (2013). Explaining the problems of implementing banking contracts in the country: An approach to realizing a resistance economy. Improvement of Management, 7.

Aliizadeh Hatkani, H. (2018). Islamic banking and the challenges facing its development. Proceedings of the 5th National Conference on Applied Research in Management and Accounting, Tehran, Iran: Iranian Management Association.

Ayuzlu, H. (2008). New instruments in the Islamic banking system: Challenges and obstacles. Sobh-e Iran Newspaper, 5883.

Daadgar, Y. (2004). Capacities and challenges of implementing Islamic economics. Economic Review Quarterly, 3.

Farahani Fard, S. (2004). Challenges of Islamic banking. Islamic Economics (Eghtesad-e Eslami).

Faraji, A. (2001). Islamic banking: Problems and opportunities ahead. Pegah Hozeh, 22.

Haddavi Tehrani, M. (1999). School and economic system of Islam.

Hedayati, S. A. (2007). The new model of Islamic banking under critique.

Jafari Seresht, D., & Dalvandi, H. (2018). The main current challenges and problems of Islamic banking in Iran. Proceedings of the 3rd International Conference on Management, Accounting, Economics and Social Sciences, Hamedan, Iran.

Khavari, M. R. (2011). Upcoming developments in the country’s banking system: Toward Islamic banking. Islamic Banking Special Issue.

Majtahed, A., & Hassanzadeh, A. (2005). Money, banking, and financial institutions.

Maqhami, M. J., Bakhtiari, A., & Golvani, E. (2016). The share of human and managerial factors in banks’ failure to adhere to Islamic banking and suggestions for reform.

Mirjalili, S. H. (1993). The process of formation and evolution of interest-free banking in the Islamic Republic of Iran. Ravand Journal, Spring–Summer 1993.

Motahhari, M. (1993). The issue of usury with an annex on insurance. Tehran: Sadra.

Mousavian, S. A. (1999). Islamic banking. Tehran: Monetary and Banking Research Institute.

Mousavian, S. A. (2006). Interest-free banking from the perspective of Martyr Sadr. Islamic Economics Quarterly, 21.

Noorbakhsh, M. (2001). Islamic banking and the banking system. Economics News (Tazehaye Eghtesad), 53.

Razavi, M. (2014). Islamic banking in Iran: History, performance, and planning. Tehran: Higher Institute of Banking Education of Iran.

Razavi, M., & Saeedi, A. (2016). Modeling the obstacles to implementing Islamic banking in Iran. Proceedings of the International Conference on Applied Research in Management and Accounting.

Sam Deliri, Y. (2001). A look at the problems and deficiencies of the banking system in Iran. Bank and Economy, 14.

Sadr, S. M. B. (2009). Interest-free banking. Tehran: Farhang-e Sabz Publishing.

Shakeri, A., Mowrezi, R. A., & Zolfaghari, A. A. (2018). Bridging the gap between theory and practice in Islamic banking: A model for better implementation of partnership contracts. Economic Strategy.

Talebi, M., & Kiani, H. (2012). Identifying the challenges of using partnership contracts in the Islamic banking system of the Islamic Republic of Iran. Islamic Financial Research, 1(2), 37–55.

دانلود

چاپ شده

۱۴۰۳/۱۲/۰۱

ارسال

۱۴۰۳/۰۷/۱۹

بازنگری

۱۴۰۳/۱۱/۲۰

پذیرش

۱۴۰۳/۱۱/۲۹

شماره

نوع مقاله

مقالات

ارجاع به مقاله

شقاقی شهری و.، و واحدرسولی ش. (1403). معماری و اصلاح ساختار نظام بانکی کشور در جهت کاهش ناترازی و تقویت منابع مالی. اقتصاد و سیاست‌گذاری مالی، 1(2)، 12-26. https://journalefp.com/index.php/efp/article/view/8

مقالات مشابه

1-10 از 23

همچنین برای این مقاله می‌توانید شروع جستجوی پیشرفته مقالات مشابه.